Sáng 11-12, tại kỳ họp thứ 22, HĐND tỉnh Đồng Nai, khóa 10 (nhiệm kỳ 2021-2026), các đại biểu đã bầu ông Dương Minh Dũng, Bí thư Huyện ủy Long Thành, giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND tỉnh, nhiệm kỳ 2021-2026.
Cựu Bí thư Tỉnh ủy nhiều lần ký văn bản, bút phê tạo điều kiện cho doanh nghiệp khai thác trái phép tài nguyên
Trong vụ án, ông Nguyễn Văn Vịnh, cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai, thời điểm đó đang là Phó Chủ tịch UBND tỉnh, phụ trách lĩnh vực đầu tư, kinh tế, ông Vịnh nhiều lần ký các văn bản và có ý kiến bút phê, chỉ đạo vào các tài liệu, tạo điều kiện cho Công ty Lilama và Công ty Apatit được khai thác trái phép tài nguyên.
Cụ thể, ông Vịnh ký các Văn bản số 1744; số 839; số 2160; số 3805; Giấy chứng nhận đầu tư số 12121000358 và có ý kiến bút phê, chỉ đạo vào các tài liệu khác có liên quan để Công ty Lilama và Công ty Apatit lợi dụng khai thác và tiêu thụ trái phép khoáng sản.
Nguyễn Văn Hoàng, chuyên viên văn phòng, trực tiếp tham mưu, soạn thảo cho bị can nguyên là lãnh đạo tỉnh Lào Cai, Hoàng khai nhận việc soạn thảo các văn bản trên là tổng hợp nội dung theo đề xuất của các Sở, Ngành.
Bản thân “biết là trái quy định của pháp luật nhưng sợ không thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên sẽ ảnh hưởng đến vị trí công tác nên đã không có ý kiến, kiến nghị cấp có thẩm quyền để kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm.
Còn bị can Vũ Đình Thủy với cương vị là Trưởng phòng Quản lý khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai, là người có trình độ chuyên môn, được phân công trực tiếp phụ trách công tác quản lý tài nguyên, khoáng sản, bị can Thủy biết rõ về diện tích 3,77 ha, biết Công ty Lilama không có giấy phép khai thác, tận thu quặng apatit.
Bị can Thủy biết số quặng được Lilama đề nghị tiêu thụ là trái phép, biết chỉ đạo của lãnh đạo là sai, nhưng vì động cơ cá nhân nên Thủy không kiểm tra hồ sơ thủ tục pháp lý của Công ty Lilama.
Doanh nghiệp khai thác khoáng sản trái phép, thu lợi bất chính hàng trăm tỷ đồng
Theo Viện Kiểm sát, từ năm 2012 - 2015, Công ty Lilama đã khai thác trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng apatit các loại, trị giá hơn 610 tỷ đồng.
Trong đó, Công ty Xây dựng Lilama thu lợi bất chính hơn 177 tỷ đồng, Công ty Apatit thu lợi bất chính hơn 184 tỷ đồng.
Để che giấu nguồn gốc bất hợp pháp số tiền hơn 177 tỷ đồng, ông Thừa đã chỉ đạo thực hiện chuyển tiền từ tài khoản của công ty vào tài khoản của 12 cá nhân mà Công ty Lilama thuê vận chuyển quặng và đất đá nhiều lần với tổng số tiền hơn 182 tỷ đồng.
Trong đó hơn 5,6 tỷ đồng là số tiền cước vận chuyển quặng, đất đá thực tế 12 cá nhân này được nhận, số tiền còn lại hơn 177 tỷ đồng là tiền nâng khống về giá cước vận chuyển.
Sau khi 12 cá nhân nhận được tiền vào tài khoản đã cùng kế toán của Công ty Lilama rút tiền mặt về đưa cho ông Thừa hoặc nộp vào tài khoản cá nhân của bị can.
Đối với số tiền hơn 177 tỷ đồng, ông Thừa khai đã dùng chi tiêu cá nhân. Đáng chú ý, ông Thừa khai đã dùng 5 tỷ đồng để biếu cựu Bí thư Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh vào dịp Tết năm 2015./.
Biết doanh nghiệp sai phạm nhưng lãnh đạo tỉnh và các sở ngành vẫn tạo điều kiện
Điều đáng nói là, mặc dù biết sai phạm của doanh nghiệp nhưng lãnh đạo các Sở, Ban ngành và lãnh đạo UBND tỉnh Lào Cai vẫn tạo điều kiện, ủng hộ?
Cụ thể, khi Công ty Apatit có văn bản xin khai thác tận thu quặng apatit tại diện tích 3,77ha nhận bàn giao từ Công ty Lilama, ông Doãn Văn Hưởng, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã ký văn bản gửi Sở Tài nguyên và Môi trường và Công ty Apatit, trong đó có nội dung, ủng hộ Công ty Apatit thực hiện khai thác tận thu quặng apatit tại khu vực 3,77ha.
Khi Công ty Lilama tiếp tục có văn bản gửi UBND tỉnh Lào Cai xin giao lại diện tích đất 3,77ha và xin cấp lại giấy chứng nhận đầu tư dự án nhà hàng, khách sạn, ông Hưởng đã thống nhất đồng ý chủ trương, sau đó ký các Quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất 3,77ha để thực hiện dự án, phê duyệt cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, kèm theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Bản thân ông Hưởng biết việc cho phép Công ty Lilama thu gom quặng apatit trong quá trình thực hiện dự án khách sạn, nhà hàng là sai nhưng vẫn ký văn bản để cho doanh nghiệp này khai thác.
Đặc biệt, khi các Sở, Ngành tham mưu, soạn thảo, trình các văn bản không đúng quy định pháp luật, bị can Hưởng đã không ngăn chặn, không chỉ đạo các Sở, Ngành có biện pháp quản lý và bảo vệ tài nguyên khoáng sản.
Nguyễn Quang Huy là Tổng giám đốc Công ty Apatit biết rõ Công ty Lilama không có giấy phép khai thác quặng nhưng vẫn tổ chức tiêu thụ hơn 1,23 triệu tấn quặng apatit.
Hiện Công ty Apatit đã nộp lại số tiền thu lợi bất chính hơn 184 tỷ đồng.
Tại thời điểm xảy ra vụ án, Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam và Công ty CP Hóa chất Đức Giang Lào Cai không biết việc bị can Nguyễn Mạnh Thừa khai thác quặng trái phép, không biết nguồn gốc quặng apatit là do phạm tội mà có nên không đề cập xử lý.
Thậm chí, lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường còn ký văn bản tham mưu để ông Hưởng ký Văn bản số 1717 về việc thực hiện các biện pháp quản lý khoáng sản trong khu vực thi công dự án nhà hàng, khách sạn.
Tuyên án 3 cựu Phó Giám đốc Sở từ 2 năm 9 tháng tù đến 3 năm tù
Các bị cáo Mai Đình Định (cựu Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường) bị tuyên phạt 3 năm tù và áp dụng hình phạt bổ sung, phạt 20 triệu đồng; Phan Văn Cương (cựu Phó giám đốc Sở Công Thương) và Lê Ngọc Dương (cựu Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường) cùng bị tuyên phạt 2 năm 9 tháng tù.
2 bị cáo Ngô Đức Hoàng (chuyên viên Văn phòng UBND tỉnh) và Vũ Đình Thủy (cựu Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường) cùng bị tuyên phạt 2 năm 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Cùng với đó, HĐXX đã tuyên phạt 7 bị cáo là cựu lãnh đạo Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam cùng về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”, gồm: Nguyễn Quang Huy (cựu Tổng giám đốc) bị tuyên phạt 3 năm tù và áp dụng hình phạt bổ sung 50 triệu đồng; Phạm Cao Khiêm (cựu Phó Tổng giám đốc) bị tuyên phạt 2 năm 9 tháng tù; Lương Văn Na (Phó Tổng giám đốc, Thành viên Hội đồng thành viên) và Nguyễn Văn Bình (Giám đốc Xí nghiệp khai thác 3) cùng bị tuyên phạt 2 năm 6 tháng tù.
Nguyễn Ngọc Bích (cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên) và Cao Văn Tham (nguyên Phó phòng Kế hoạch thị trường) cùng bị tuyên phạt 2 năm 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; Nguyễn Văn Chung (nguyên Phó phòng phụ trách Phòng Kỹ thuật, điều độ, sản xuất) bị tuyên phạt 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo.
Theo HĐXX, về cơ bản, các bị cáo đã thành khẩn khai báo và cho rằng, cơ quan truy tố đã cáo buộc đúng tội danh.
Trong quá trình điều tra, truy tố, các điều tra viên, kiểm sát viên đã thực hiện đúng đắn chức năng, nhiệm vụ theo luật định.
Đánh giá trong quá trình phạm tội, cơ quan xét xử cho rằng, các bị cáo Nguyễn Văn Vịnh, Doãn Văn Hưởng cùng nhóm bị cáo từng là lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo Sở Công Thương, Sở TN&MT biết rõ diện tích 37.700m2, trong đó có hơn 22.000 m2 nằm chồng lấn vào diện tích Khai trường 18, đã được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch quặng Apatit và thẩm quyền cấp phép khai thác thuộc Bộ TN&MT nhưng đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong việc soạn thảo, ký văn bản trái quy định của pháp luật.
Qua đó, để Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (Công ty Apatit) cải tạo mặt bằng, tận thu quặng, cấp giấy chứng nhận đầu tư diện tích 37.700m2 nói trên cho Công ty TNHH Xây dựng thương mại Lilama (Cty Lilama) xây dựng dự án khách sạn, nhà hàng.
Sau đó, Nguyễn Mạnh Thừa (cựu Giám đốc Cty Lilama) cùng đồng phạm đã khai thác, tiêu thụ quặng apatit với số lượng rất lớn.
Hành vi trái pháp luật của các bị cáo đã thu lời bất chính cũng như gây thất thoát ngân sách Nhà nước hàng trăm tỷ đồng. Cụ thể, Cty Lilama hơn 171 tỷ đồng, Công ty Apatit hơn 184 tỷ đồng.
HĐXX cũng nhận định, về ý thức chủ quan, các cựu lãnh đạo tỉnh biết rõ những sai phạm về thẩm quyền.
Tuy nhiên, vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, từ đó ký các văn bản, giấy chứng nhận đầu tư, có ý kiến bút phê, chỉ đạo vào các tài liệu khác có liên quan trái quy định của Luật Khoáng sản và hệ thống pháp luật liên quan.
Theo HĐXX, hành vi phạm tội của các bị cáo đã xâm hại đến uy tín của Nhà nước, xâm phạm đến tính đúng đắn trong công tác quản lý Nhà nước, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Tuy nhiên, trong quá trình lượng hình, HĐXX đã xem xét đến yếu tố nhân thân và thành tích cá nhân cũng như những đóng góp của các bị cáo trong quá trình nắm giữ các cương vị lãnh đạo tỉnh, từ đó, có bản án tương xứng với mức độ, tính chất phạm tội.
Các bị cáo tại phiên tòa xét xử
Trước đó, chiều 24/5, phiên tòa xét xử bị cáo Nguyễn Văn Vịnh, cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai cùng các bị cáo trong vụ án Công ty Lilama, Công ty Apatit Việt Nam khai thác, tiêu thụ trái phép hơn 1,5 triệu tấn quặng đã khép lại phần tranh tụng. Các bị cáo được nói lời sau cùng trước khi tòa nghị án.
Trước tòa, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Doãn Văn Hưởng nói: “Tôi năm nay đã gần 70 tuổi, trong khi tuổi thọ trung bình của người Việt là 73.
Sau hơn 1 năm trong quá trình điều tra, tôi phát sinh bệnh tật nhiều. Tôi chỉ mong muốn duy nhất lúc này là sớm được đoàn tụ với gia đình”.
Trước đó, tự bào chữa, bị cáo Hưởng cho biết giai đoạn còn làm lãnh đạo tỉnh, khối lượng công việc tại địa phương rất nhiều; và ngay sau ký văn bản liên quan hoạt động thu gom khoáng sản, đã ký một văn bản khác để ngăn chặn những hành vi tiêu cực có thể phát sinh sau đó.
Tuy nhiên, bị cáo Hưởng phân trần, những văn bản ngăn chặn sau đó đã chưa được nghiêm túc thực hiện, dẫn đến những hậu quả như hôm nay.
Bị cáo Nguyễn Văn Vịnh (cựu Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai) thì đề nghị HĐXX xem xét việc, bản chất là toàn bộ số khoáng sản được khai thác trái phép không bị tuồn ra ngoài, được chế biến và cung cấp hàng triệu tấn phân bón, phục vụ địa phương và các vùng lân cận.
Ngoài ra, đơn vị chế biến, sản xuất đã nộp số tiền lớn vào ngân sách từ việc mua bán số khoáng sản nói trên. Bị cáo Vịnh cũng mong HĐXX xem xét đến một phần đóng góp của bản thân vào sự phát triển của tỉnh Lào Cai những năm gần đây.
Trong lời nói sau cùng, các bị cáo khác đều ăn năn, hối cải, mong muốn được giảm nhẹ hình phạt.
Đại diện VKS trong phần luận tội và đề nghị mức án với các bị cáo tại phiên tòa sáng nay
Trước đó, đại diện Viện Kiểm sát đã nêu quan điểm luận tội và đề nghị mức án với các bị cáo.
Đối với các bị cáo ở tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, Viện Kiểm sát nhận thấy hành vi của các bị cáo là xâm phạm đến uy tín của nhà nước, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, xâm phạm tính đúng đắn trong công tác quản lý nhà nước, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Hành vi phạm tội này có tính chất đồng phạm, các bị cáo không có sự bàn bạc thống nhất khi thực hiện hành vi phạm tội và đều là người trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội.
Vì vậy, các bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự tương ứng với cương vị công tác, chức trách nhiệm vụ được Đảng và nhà nước giao.
Tuy nhiên, trong công tác quản lý nhà nước, bị cáo Nguyễn Văn Vịnh chịu trách nhiệm chính, các bị cáo Doãn Văn Hưởng, Nguyễn Thanh Dương… là người thực hành.
