Giấy phép xuất bản số 110/GP - BTTTT cấp ngày 24.3.2020 © 2003-2024 Bản quyền thuộc về Báo Thanh Niên. Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản.
Giải Bóng đá Ngoại hạng Anh (England Premier League, EPL)
Giải bóng đá Ngoại hạng Anh, thường được biết đến với tên gọi England Premier League hoặc EPL, là hạng đấu cao nhất của hệ thống các giải bóng đá ở Anh. Gồm 20 câu lạc bộ, giải đấu sử dụng hệ thống thăng hạng và xuống hạng với English Football League (Hạng nhất Anh).
Giải bóng đá Ngoại hạng Anh (tiếng Anh: Premier League), thường được biết đến với tên gọi England Premier League hoặc EPL, là hạng đấu cao nhất của hệ thống các giải bóng đá ở Anh. Gồm 20 câu lạc bộ, giải đấu sử dụng hệ thống thăng hạng và xuống hạng với English Football League (EFL - Hạng nhất Anh). Mùa giải kéo dài từ tháng 8 đến tháng 5 với mỗi đội chơi 38 trận đấu (đấu với 19 đội khác trên sân nhà và sân khách). Đa số các trận đấu được diễn ra vào chiều Thứ Bảy và Chủ Nhật.
Giải đấu được thành lập vào ngày 20 tháng 2 năm 1992 với tên gọi FA Premier League sau quyết định của các câu lạc bộ tham dự Football League First Division tách khỏi Football League, một giải đấu khởi nguồn từ năm 1888, nhằm tận dụng lợi thế về các thỏa thuận bản quyền truyền hình. Thỏa thuận trong nước trị giá 1 tỉ bảng/năm được ký cho mùa 2013–14, với việc BSkyB và BT Group giành quyền phát sóng lần lượt 116 và 38 trận đấu. Giải đấu thu về 2,2 tỉ euro/năm tiền bản quyền truyền hình trong nước và quốc tế. Tính đến mùa 2014–2015, các câu lạc bộ được chia khoản lợi nhuận 1,6 tỉ bảng, và 2,4 tỉ bảng vào mùa 2016–17.
Hiện tại, Premier League là giải đấu bóng đá được xem nhiều nhất trên thế giới, phát sóng trên 212 vùng lãnh thổ tới 643 triệu hộ gia đình và khoảng 4,7 tỉ khán giả truyền hình. Trong mùa giải 2014–15, trung bình 1 trận đấu tại Premier League thu hút khoảng 36,000 khán giả tới sân, cao thứ 2 trong các giải bóng đá chuyên nghiệp sau Bundesliga với 43.500 khán giả. Phần lớn các sân bóng đều được lấp đầy khán giả. Premier League xếp thứ 2 trong Hệ số UEFA dành cho các giải đấu dựa theo thành tích của các câu lạc bộ tại các giải đấu châu Âu trong 5 mùa giải, tính đến năm 2018.
Đã có tất cả 47 câu lạc bộ của Anh và 2 câu lạc bộ của xứ Wales tham dự kể từ mùa giải đầu tiên của Premier League năm 1992, nhưng mới chỉ có 7 trong số đó giành được chức vô địch: Manchester United (13), Chelsea (5), Manchester City (4), Arsenal (3), Blackburn Rovers, Leicester City và Liverpool (1). Kỷ lục về số điểm nhiều nhất trong một mùa giải Premier League là 100, hiện được Manchester City nắm giữ vào mùa giải 2017–18.
Chiếc giày vàng Giải bóng đá Ngoại hạng Anh (tiếng Anh: Premier League Golden Boot) là một giải thưởng bóng đá thường niên được trao cho cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất tại Giải bóng đá Ngoại hạng Anh. Vì mục đích tài trợ, từ năm 1994 đến năm 2001 nó được gọi là Chiếc giày vàng Carling, từ năm 2002 đến năm 2004 là Chiếc giày vàng Barclaycard, từ năm 2005 đến năm 2016 là Chiếc giày vàng Barclays, từ năm 2017 đến năm 2020 là Chiếc giày vàng Cadbury,[1][2] và Chiếc giày vàng Coca-Cola Zero Sugar trong năm 2021. Kể từ năm 2022, nó được gọi là Chiếc giày vàng Castrol. Bên cạnh danh hiệu, những cầu thủ đoạt Chiếc giày vàng thường được tặng 1.000 £ cho mỗi bàn thắng họ ghi được trong suốt mùa giải. Số tiền này sẽ được quyên góp cho một tổ chức từ thiện do chính cầu thủ lựa chọn,[3][4] dẫu vậy Robin van Persie được tặng 30.000 £ sau khi ghi được 26 bàn thắng trong mùa giải 2012–13.[5][6]
Giải Ngoại hạng Anh được thành lập vào năm 1992, khi những câu lạc bộ ở First Division rời khỏi Football League và lập ra một giải đấu mới hoàn toàn độc lập về mặt thương mại, có quyền tự thương thảo các hợp đồng phát sóng và tài trợ riêng.[2] Giải đấu không có nhà tài trợ trong mùa giải đầu tiên cho đến khi Carling đồng ý một thỏa thuận trị giá mười hai triệu bảng trong bốn năm bắt đầu từ mùa giải tiếp theo,[7] và nó chỉ được gọi đơn giản là Giải Ngoại hạng Anh trong năm đầu tiên.[2] Kết quả là, giải thưởng này được gọi là "Giải bóng đá Ngoại hạng Anh" khi Teddy Sheringham nhận nó lần đầu tiên vào năm 1993.[8] Ban đầu có 22 đội, số lượng các đội tranh tài tại giải đấu đã được thu gọn xuống còn 20 đội sau mùa giải 1994–95, điều này làm giảm số trận đấu từ 42 xuống còn 38 trận.[2]
Thierry Henry đã 4 lần giành Chiếc giày vàng Ngoại hạng Anh, nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào khác. Jimmy Floyd Hasselbaink và Dwight Yorke lần lượt là những người đầu tiên không phải người Anh và không phải người châu Âu giành giải, khi họ cùng chia sẻ danh hiệu với Michael Owen vào năm 1999.[9] Alan Shearer và Henry đã giành giải thưởng này trong ba mùa giải liên tiếp.[10] Kevin Phillips, Henry, Cristiano Ronaldo, Luis Suárez và Erling Haaland từng giành được cả danh hiệu Chiếc giày vàng châu Âu và Chiếc giày vàng Ngoại hạng Anh trong cùng một mùa giải,[10][11] trong đó Henry làm được điều này hai lần (năm 2004 và 2005).[12] Shearer, Hasselbaink và Van Persie là những cầu thủ duy nhất giành Chiếc giày vàng Ngoại hạng Anh khi thi đấu cho hai câu lạc bộ khác nhau.[13]
Erling Haaland đã ghi được nhiều bàn thắng nhất để giành Chiếc giày vàng, với 36 bàn vào mùa giải 2022–23.[14] Trong 35 trận anh đã thi đấu ở mùa giải đó, Haaland cũng thiết lập tỷ lệ ghi bàn trên mỗi trận cao nhất để giành giải thưởng này, với 1,03 bàn/trận. Nicolas Anelka ghi ít bàn thắng để giành giải thưởng này một cách riêng lẻ, với 19 bàn trong mùa giải 2008–09.[8] Tuy nhiên, kỷ lục về số bàn thắng thấp nhất để nhận được giải thưởng là 18 bàn; thành tích này đạt được trong các mùa giải 1997–98 và 1998–99, khi Chiếc giày vàng được chia đều cho ba cầu thủ trong cả hai mùa giải đó.[15] Mùa giải 1998–99 cũng đánh dấu lần cuối cùng Chiếc giày vàng được chia sẻ cho đến mùa giải 2010–11,[16] khi Dimitar Berbatov và Carlos Tevez đều ghi được 20 bàn trong mùa giải đó để cùng nhau giành giải thưởng.[17] Kể từ đó, giải thưởng này đã được đồng sở hữu thêm hai lần nữa: mùa giải 2018–19 (bởi ba cầu thủ) và mùa giải 2021–22 (bởi hai cầu thủ). Hiện tại, danh hiệu Chiếc giày vàng Giải bóng đá Ngoại hạng Anh thuộc về Erling Haaland với 27 bàn thắng.
Bảng dưới đây thống kê số lượng giải thưởng mà các cầu thủ đã giành được ít nhất hai Chiếc giày vàng.
Các cầu thủ in đậm vẫn còn đang thi đấu tại Ngoại hạng Anh.
Bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh 2022/23. BXH Ngoại hạng Anh mới nhất. BXH Ngoại hạng Anh mùa này
Goal Việt Nam liên tục cập nhật bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh mùa giải 2022/23.
